De herdenking in Heijningen heeft ook de aandacht getrokken van het Frans persbureau AFP. Een Franse verslaggever heeft een interview afgenomen met voorzitter Chiem de Vos en secretaris Johan van Doorn van de Stichting Herdenking Watersnoodramp 1953 gemeente Moerdijk. Dit is onder andere te lezen op de website van de Luxemburgse tv-zender La Une. Hieronder eerst de Nederlandse vertaling en vervolgens het Franse artikel.
De herinnering aan een vloedgolf wakkert nieuwe angsten aan
De zevenjarige Chiem de Vos zal nooit de wanhoopskreet van zijn buurman vergeten tijdens de dodelijke vloedgolf van 1953 in Nederland, een tragedie waarvan hij vreest dat die zich kan herhalen vanwege de klimaatverandering.
Mannen, vrouwen, kinderen en vee drijvend in het ijskoude water, dorpen verwoest en duizenden hectares overstroomd: de horrorscène van 70 jaar geleden spookt door de hoofden van Nederland, waarvan een derde van het grondgebied onder de zeespiegel ligt. Noordzee in de nacht van 31 januari op 1 februari 1953, de natuurramp, veroorzaakt door winden van een gewelddadige depressie, doodde meer dan 2.500 mensen in Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk, onder wie 1.836 Nederlanders.
Nog steeds geschokt lanceerde Nederland in 1954 het Deltaplan, de grootste waterkering ter wereld, voltooid in 1983. Dijken, sluizen en stormvloedkeringen moeten een nieuwe tragedie voorkomen. Maar de angst voor een stijgende zeespiegel als gevolg van klimaatverandering staat nu centraal bij herdenkingen. “Ook al zijn de dijken zo hoog, ook al zijn ze zo breed, als het water binnenkomt, kun je het niet tegenhouden, en daar ben ik bang voor”, zegt Chiem de Vos, 77 jaar, tegen AFP. In 1953 brak de dijk die zijn huis moest beschermen door de kracht van woest water in Heijningen, een klein dorpje in het zuidwesten van Nederland.
Vanuit zijn bed hoort hij “het gebrul van de storm en het kraken van de bomen”, de paniekerige buurman die op het raam trommelt, en dan ontstaat er een totale chaos. “We hadden een moestuin, kippen, varkens, koeien, een boomgaard, en toen kwam die grote vloedgolf van vier meter hoog en nam alles mee”, herinnert meneer De Vos zich, tijdig geëvacueerd met zijn gezin.
Meer dan 10% van de inwoners van zijn dorp komen om bij de tragedie. Ter ere van hen staat midden in Heijningen een monument. “De laatste jaren maken de overlevenden van de ramp zich door klimaatverandering steeds meer zorgen: komt het water terug?”, vraagt Johan van Doorn (59), historicus uit Heijningen. In 1983, toen het werk aan de Delta klaar was, was de boodschap: de maritieme provincie Zeeland “is veilig”, zei Van Doorn tegen AFP. “Maar we zien het klimaat de laatste tien, vijftien jaar in volle vaart veranderen”, zegt hij.
Onderzoek anno 2023
De stijgende zeespiegel is volgens het KNMI een van de belangrijkste gevolgen van de opwarming van de aarde in Nederland. Volgens deze organisatie is de zeespiegel voor de Nederlandse kust tussen 1900 en 2020 met 25 cm gestegen en rond 2100 had het water nog met 34 cm kunnen stijgen tot 1,25 meter.
De regering zegt momenteel te onderzoeken hoe ze het gebied kan reorganiseren om het te beschermen tegen het stijgende water. De eerste resultaten van dit onderzoek worden eind 2023 bekend gemaakt.“Is dit voldoende om deze snel veranderende natuur het hoofd te bieden?”, vraagt Johan van Doorn, terugdenkend aan de overstromingen in onder meer Zuid-Nederland in 2021.
Le souvenir d’un raz-de-marée alimente de nouvelles craintes
Chiem de Vos, alors sept ans, n’oubliera jamais le cri de désespoir de son voisin lors du raz-de-marée meurtrier de 1953 aux Pays-Bas, un drame qui, craint-il, pourrait se répéter à cause du changement climatique.
Des hommes, des femmes, des enfants et du bétail flottant dans les eaux glacées, des villages ravagés et des milliers d’hectares inondés: la scène d’horreur d’il y a 70 ans trotte dans les esprits aux Pays-Bas, dont un tiers du territoire se situe sous le
niveau de la mer. Survenue en mer du Nord dans la nuit du 31 janvier au 1er février 1953, la catastrophe naturelle, causée par des vents d’une violente dépression, a fait plus de 2 500 morts aux Pays-Bas, en Belgique et au Royaume-Uni, dont 1 836
Encore sous le choc, les Pays-Bas lancent le plan Delta en 1954, le plus grand ouvrage de défense contre les eaux au monde, terminé en 1983. Des digues, des écluses et des barrages anti-tempête doivent éviter un nouveau drame. Mais la peur de la montée des eaux provoquée par le changement climatique est aujourd’hui au cœur des commémorations. «Même si les digues sont si hautes, même si elles sont si larges, quand l’eau arrive, vous ne pouvez pas l’arrêter, et j’ai peur de ça», témoigne auprès de l’AFP Chiem de Vos, 77 ans. Depuis son lit, il entend «le rugissement de la tempête et le grincement des arbres», le voisin paniqué qui tambourine sur la fenêtre, et puis vient le chaos total. «Nous avions un potager, des poules, des cochons, des vaches, un verger, et puis ce grand raz-de-marée de quatre mètres de haut est venu et a tout emporté», se rappelle M. De Vos, évacué à temps avec sa famille.
Plus de 10% des habitants de son village perdent la vie dans le drame. Un monument trône au milieu de Heijningen en leur hommage. «Ces dernières années en raison du changement climatique, les survivants de la catastrophe sont de plus en plus inquiets: l’eau reviendra-t-elle?», s’interroge Johan van Doorn, 59 ans, historien originaire d’Heijningen. En 1983, lorsque les travaux du Delta ont été achevés, le message était: la province maritime de Zélande «est en sécurité», raconte M. Van Doorn à l’AFP. «Mais on voit le climat changer à toute vitesse ces dix, quinze dernières années», dit-il.
Études en 2023
La montée des eaux est l’une des conséquences les plus importantes du réchauffement climatique aux Pays-Bas, selon l’Institut météorologique national (KNMI). D’après cet organisme, le niveau de la mer s’est élevé de 25 cm au large des côtes néerlandaises entre 1900 et 2020 et vers 2100 les eaux pourraient encore avoir monté de 34 cm à 1,25 mètre.
Le gouvernement dit étudier actuellement la manière dont il peut réorganiser le territoire pour le protéger contre la montée des eaux. Les premiers résultats de cette étude seront annoncés fin 2023. «Est-ce que cela sera suffisant pour faire face à cette nature en évolution rapide?», se demande Johan van Doorn, rappelant les inondations en 2021 au sud des Pays-Bas et ailleurs en Europe de l’Ouest.
En 1953, la digue qui était censée protéger sa maison s’est rompue sous la force des eaux déchaînées à Heijningen, petit village dans le sud-ouest des Pays-Bas.
(AFP)
